Карціна “Зямля мая, зямля маіх продкаў”

Раніца. Першы дзень вясны. Старажытны горад прачынаецца рана, а разам з ім і Мастак. Вокны яго майстэрні глядзяць на Замак, на Фару. Ад гэтага віду кожны раз сэрца Кастуся Качана б’ецца радасна, нібы ў дзяцінстве. Фарбы яго любові да Наваградка з гадамі застаюцца такім ж глыбокімі і ўзнёслымі, як на карціне “Зямля мая, зямля маіх продкаў”…

– Ведаеце, што жывіць творчасць? – на імгненне адарваўшы погляд ад наваградскіх краявідаў, пытае Мастак. – Для сябе я ўжо даўно адказаў. Гэта родная зямля. Нездарма яе параўноўваюць з маці. Бо ў ёй заключана вялікая сіла жыцця. І ты можаш апынуцца за тысячы кіламетраў ад Радзімы, а яе моц будзе і на адлегласці цябе напаўняць, насычаць, абуджаць, натхняць, уздымаць над сабой і над абставінамі.

Калі казаць менавіта пра карціну “Зямля мая, зямля маіх продкаў”, то яна адносіцца да серыі твораў, напісаных у ранні перыяд маёй творчасці, а дакладна ў 1984 годзе. Тады ж яна была ўпершыню прадстаўлена шырокай публіцы на рэспубліканскай выставе ў Палацы мастацтваў у Мінску. Мае шаноўныя калегі-мастакі, аўтарытэтныя мастацтвазнаўцы і, што вельмі важна для мяне, наведвальнікі экспазіцыі надзвычай добразычліва і цёпла прынялі карціну. Станоўчыя водгукі яна атрымала і на выставе ў Маскве. А далей твор дзесяцігоддзямі паспяхова падарожнічаў па розных краінах свету і на мове мастацтва расказваў сотням людзей пра прыгожасць Наваградчыны.

У чым таямніца і прыцягальная сіла дадзенай карціны? Думаю ў тым, што яна напісана з глыбіні майго сэрца. Бо гэта твор-прысвячэнне маёй слаўнай малой радзіме, а дакладна Наваградку, старажытнаму гораду з велічнай гісторыяй. З малых гадоў мяне вабілі яго ўзгорыстыя краявіды, утульныя вулачкі, асаблівы беларускі дух і каларыт. Да гэтага месца, дзе паблізу, у вёсцы Лаўрышава, прайшлі мае дзіцячыя гады, я заўжды адчуваў шчырую любоў. Наваградская зямля нястомна клікала мяне да сябе, як бы далёка я не быў ад яе.

Памятаю першае спатканне з Наваградкам. Тады я толькі пайшоў у школу, хутка рос, і мне спатрэбілася нешта з адзення. Таму матуля і ўзяла мяне з сабой у горад. Што дакладна мне купілі, ужо не ўзгадаю, а вось уражанні ад Наваградка так глыбока запалі ў дзіцячую душу, што і дагэтуль ажываюць на маіх карцінах. Нават зараз закрываю вочы і бачу, як наш невялікі аўтобус з цяжкасцю падымаецца на гару. Я, малы, моцна перажываю, што ён не здолее адолець гэтую перашкоду. Аж раптам такая радасць, што ўсё атрымалася, і мы ўжо спакойна едзем па гарадской плошчы. Асобныя ўспаміны звязаны з наваградскімі вежамі на Замкавай гары. Мне здавалася, што яны ўзносіліся да самага неба і краналіся аблокаў. З цікавасцю я дзівіўся і на Фарны касцёл, і на непадобныя да вясковых гарадскія дамы. Тая паездка настолькі мяне ўсхвалявала, што я потым доўга не мог супакоіцца. Ды і зараз, калі распавядаю гэтую гісторыю, сэрца пачынае біцца хутчэй. Выключна прыемныя эмоцыі, якія сталі неад’емнай часткай майго жыцця.

Ведаеце, каб хтосьці тады сказаў тому хлопчыку, што яму пашчасціць жыць у такім прыгожым горадзе ды яшчэ стаць мастаком, заснаваць тут уласную галерэю і багата карцін прысвяціць Наваградку, малеча прыняў бы гэта за фантастычны аповед.

Скажу шчыра, што для мяне шчасце дзесяцігоддзямі адлюстроўваюць у сваіх творах хараство і веліч Наваградка, скарбы яго архітэктуры і гісторыі. Гэта ж дзіва, што потым людзі глядзяць на такую карціну, і чуецца ім рэха Вялікага Княства Літоўскага, бачацца магутныя постаці славутых продкаў, сапраўдных волатаў духу.

Пытаеце, колькі карцін прысвечана мной Наваградку? Дзесьці пяцьдзесят дакладна будзе. Дарэчы, сёлета планую ў сваёй галерэі якраз зрабіць тэматычную выставу. А назаву яе проста, ад сэрца, – “Мой Наваградак”. Між іншым, там наведвальнікі змогуць таксама пабачыць карціну “Зямля мая, зямля маіх продкаў”.

А што далей? Вядома, жыццё. Вось так буду ўставаць, падыходзіць да вакна і, нібы ў першы раз, насалоджвацца гэтай жывой наваградскай карцінай, з суровымі замкавымі вежамі і з красуняй Фарай, напаўняцца ціхай паэзіяй правінцыйнага быту, каб потым увекавечыць убачанае і адчутае на палатне. Такі вось сціплы, але ад усёй душы, дар мастака сваёй зямлі, зямлі сваіх продкаў.

“Экспазіцыя. Асноўны альбом” глядзець ТУТ!
“Экспазіцыя. Абраныя творы” глядзець ТУТ!

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны. Неабходныя палі пазначаны як *